Forum Bioderko Strona Gwna


 
   
 
Poprzedni temat «» Nastpny temat
Autor Wiadomo
Artroskopia biodra: wskazania, przeciwwskazania, powikłania
Jowi 
Pielęgniarka

Gigantus Bioderkus




Status: Artroskopia x 1
Wiek: 37
Doczya: 19 Cze 2009
Posty: 848
Skd: Poznań
Wysany: Wto 06 Pa, 2009   Artroskopia biodra: wskazania, przeciwwskazania, powikłania

dr Tomasz Piontek
Artykuł opublikowany w Chirurgia kolana, Artroskopia, Traumatologia Sportowa. vol 2,nr 4, 2005, 31-45

ARTROSKOPIA BIODRA: WSKAZANIA, MOŻLIWOŚCI DIAGNOSTYCZNE I TERAPEUTYCZNE

I. WSKAZANIA I PRZECIWWSKAZANIA DO ARTROSKOPII BIODRA:

Artroskopię biodra wykonujemy u wszystkich pacjentów, u których na podstawie badania klinicznego i obrazowego rozpoznaliśmy wstępnie:
- uszkodzenie obrąbka,
- konflikt udowo – panewkowy,
- uszkodzenie więzadła głowy kości udowej,
- uszkodzenie chrząstki stawowej,
- choroby błony maziowej,
- ciało wolne,
- złamanie typu Pipkin’a,
- zapalenie biodra z wysiękiem [2,3,5].

W przypadku bólu stawu biodrowego, diagnostyczna lub/i terapeutyczna artroskopia biodra jest wskazana u chorych, u których ból utrzymuje się ponad 6 miesięcy i nie odpowiada na leczenie farmakologiczne oraz zabiegi fizjoterapeutyczne a jednocześnie zostały wykluczone inne, pozastawowe przyczyny bólu biodra. W przypadku stwierdzenia rozległych zmian zwyrodnieniowych z dużymi osteofitami utrudniającymi dojście do stawu, złamań w okolicy stawu biodrowego (za wyjątkiem złamania typu Pipkin), artrofibrozy, itp. artroskopii biodra nie wykonujemy.
Względnym przeciwwskazaniem do artroskopii biodra jest stan po operacjach w okolicy stawu biodrowego.

Charakterystyka chorób biodra będących wskazaniem do artroskopii:

1.USZKODZENIE OBRĄBKA STAWOWEGO:

Pacjenci z uszkodzonym obrąbkiem stawowym skarżą się na ból biodra najczęściej w okolicy pachwiny oraz trzaskanie i przeskakiwanie w biodrze. Chorzy ci utykają, mają trudności w poruszaniu się po schodach, mogą mieć również problemy z wykonywaniem czynności dnia codziennego np. ubieranie skarpet i butów. Charakterystyczny dla uszkodzenia obrąbka jest dodatni test stresowy obrąbka wg McCarthy’ego. Jedną z najczęstszych przyczyn uszkodzenia obrąbka jest uraz, ale zdarza się nierzadko, że pacjenci nie pamiętają takiego zdarzenia. Do uszkodzenia obrąbka predysponowani są chorzy z uogólnioną wiotkością stawów (np. w obrazie zespołów genetycznych tj. zespołu Ehlers’a - Danlosa czy zespołu Marfana), oraz pacjenci po przebytych wcześniej chorobach stawu biodrowego takich jak: wrodzona dysplazja stawu biodrowego, zwichniecie stawów biodrowych, choroba Perthesa, młodzieńcze złuszczenie głowy kości udowej itp.. Istnieje wprost proporcjonalna zależność między czasem trwania dolegliwości a stopniem uszkodzenia obrąbka stwierdzonym w obrazie artroskopowym. [2,3,18,19,20,21,22,23,24,25] Fitzgerald podaje, że w jego materiale na 49 stawów biodrowych z uszkodzeniem obrąbka, aż w 45 przypadkach uszkodzenie dotyczyło jego części przedniej. [18] Również MC Carthy, na materiale 436 stawów biodrowych, uszkodzenie części przedniej obrąbka stawowego stwierdził u 96% chorych. [3,23] Ikeda natomiast wykazał, że w populacji japońskiej uszkodzenie obrąbka dotyczy częściej jego części tylno - przyśrodkowej.[24] W badaniu rtg biodra objawami mogącymi wskazywać na uszkodzenie obrąbka są torbiele warstwy podchrzęstnej panewki oraz odczyn sklerotyczny w okolicy uszkodzenia.[14,15,25] Najczulszą i najbardziej specyficzną metodą obrazowania uszkodzonego obrąbka jest MRA.[3,14,15] Uszkodzenie obrąbka można uwidocznić w badaniu usg biodra.[17]

2. USZKODZENIE CHRZĄSTKI STAWOWEJ:

Do uszkodzenia chrząstki dochodzi najczęściej na tle innych procesów patologicznych wewnątrz stawu np. uszkodzenia obrąbka, ciała wolne, niestabilność stawu biodrowego (w tym przypadku chrząstka ulega uszkodzeniu w mechanizmie podobnym do opisanego przez Hill’a i Sachs’a dla przewlekłej niestabilności stawu ramienno – łopatkowego), jałowa martwica głowy kości udowej, oddzielająca martwica chrzęstno – kostna itp.. Mc Carthy podaje, że na 259 (54%) z 477 zbadanych artroskopowo bioder uszkodzenie chrząstki dotyczyło części przedniej powierzchni księżycowatej i były to najczęściej uszkodzenia w III i IV stopniu wg Outerbrid’a. W tej lokalizacji uszkodzeniu chrząstki towarzyszyło uszkodzenie obrąbka. Powyższy fakt może sugerować pierwotne uszkodzenie obrąbka jako jeden z mechanizmów powstawania wczesnych zmian zwyrodnieniowych stawu biodrowego [3,23]. Jedynym objawem przy uszkodzeniu chrząstki może być ból stawu. Nie dysponujemy wystarczająco czułą i specyficzną metodą obrazowania uszkodzeń chrząstki. Nawet MRA nie umożliwia właściwej oceny chrząstki.[14,16]

3. CIAŁO WOLNE:

Objawami wskazującymi na obecność ciała wolnego w stawie biodrowym mogą być przeskakiwanie i trzaskanie w biodrze, oraz ból biodra. Niektóre schorzenia np. chrzęstniejące zapalenie błony maziowej, oddzielająca martwica chrzęstno – kostna, choroby błony maziowej mogą doprowadzić do powstania ciała wolnego w stawie biodrowym. Rozpoznanie stawiamy na podstawie badań obrazowych, z których najczulszą i najbardziej specyficzną metodą jest artrografia stawu biodrowego zarówno MRA jak i TKA. Niektóre ciała wolne mogą być uwidocznione już w standardowych projekcjach rtg i USG biodra. Jednak Mc Carthy i Busconi zwracają uwagę, że nawet 67% przypadków ciała wolnego może nie być widoczne w standardowych projekcjach rtg, szczególnie ciała wolne nieuwapnione.[2,3,4,5]

4. USZKODZENIE WIĘZADŁA GŁOWY KOŚCI UDOWEJ:

Gruy i Villar po raz pierwszy opisali przypadki izolowanego uszkodzenia więzadła głowy kości udowej jako przyczynę bólu biodra.[26] Do uszkodzenia więzadła głowy może dojść na skutek silnego urazu zdrowego więzadła np. urazowe zwichniecie stawu biodrowego, silne skręcenie, itp. lub niewielkiego urazu zmienionego zwyrodnieniowo więzadła np. na tle przebytych chorób stawu biodrowego. Objawy uszkodzenia więzadła głowy są podobne do objawów uszkodzenia chrząstki stawowej. Badania obrazowe, również MRA, mogą nic nie wnosić do rozpoznania. Jedynie pewne rozpoznaje daje artroskopia biodra.[2,3,4,26,27]

5. CHOROBY BŁONY MAZIOWEJ:

Do chorób błony maziowej, które najczęściej powodują dolegliwości biodra zaliczamy: zapalenie kosmkowo – guzkowe, chrzęstniejące zapalenie błony maziowej, krystaloartropatie, choroby reumatologiczne.[2,3,4,5] Uczucie dyskomfortu w stawie biodrowym, sztywność biodra i ból pojawiający się lub nasilający podczas aktywności ruchowej to charakterystyczne objawy schorzeń błony maziowej stawu biodrowego. W standardowych projekcjach rtg biodra mogą być widoczne dyskretne nieprawidłowości jak np. osteopenia okołostawowa czy poszerzenie szpary stawowej często jednak brak jest jakichkolwiek zmian w obrazie rtg.[15,16] Najwięcej informacji o stanie błony maziowej wnosi rezonans magnetyczny (zarówno z kontrastem (MRA) jak i bez kontrastu (MRI)). Użyteczna metoda obrazowania jest tu usg biodra.

6. KONFLIKT UDOWO - PANEWKOWY:

Przy nieprawidłowych stosunkach anatomicznych końca bliższego kości udowej i panewki stawu biodrowego w czasie ruchów w stawie w ich końcowym zakresie często dochodzi do urażania obrąbka miedzy nieruchomym brzegiem panewki a napierająca w czasie ruchu szyjką kości udowej. Sytuacja ta najczęściej ma miejsce podczas ruchu pełnego zgięcia w stawie biodrowym i dotyczy brzegu przedniego panewki i odpowiadającej mu części obrąbka oraz przedniej i bocznej powierzchni szyjki kości udowej. Głównym objawem jest ból biodra w czasie wykonywania ruchów w ich końcowych zakresach oraz w czasie wysiłku fizycznego. Na rtg bioder widoczny jest odczyn okostnowy w postaci zgrubienia korówki brzegu panewki i odpowiedniej powierzchni szyjki kości udowej oraz zwapnienia w obrębie uszkodzonego obrąbka.[25] W badaniu MRA można stwierdzić dodatkowo uszkodzenie obrąbka i / lub chrząstki głowy kości udowej.

II. POWIKŁANIA ARTROSKOPII BIODRA:

Powikłania dotyczą od 0,5% do 5% przypadków artroskopi biodra (Mc Carthy podaje na ponad 1500 wykonanych artroskopi 5% powikłań, żadne ciężkie.[2,3,30,36,37,38] Powikłania najczęściej związane są z koniecznością stosowania wyciągu za kończynę (neuropraksje nerwów: sromowego, kulszowego, udowego i skórnego – bocznego uda) oraz nieprawidłowym wprowadzaniem narzędzi do stawu (jatrogenne uszkodzenie obrąbka i chrząstki stawowej).[2,3,30,36] Uszkodzenie dużych naczyń (tętnica i żyła udowa, tętnice okalające udo boczna i przyśrodkowa, tętnica pośladkowa dolna) jest niezmiernie rzadkim powikłaniem. Bartlett opisał jeden przypadek zgonu wskutek przewodnienia w czasie artroskopowego zabiegu usuwania ciała wolnego z biodra po złamaniu wieloodłamowym miednicy.[30] Sampson, na 530 wykonanych przez siebie artroskopii biodra stwierdził jeden przypadek jałowej martwicy głowy kości udowej po artroskopii.[36] Glich przedstawił jeden przypadek złamania narzędzia w jamie stawu, Edgar opisał pojedynczy przypadek krwiaka warg sromowych większych, a Jhonson przewodnienia mięśnia czworogłowego uda.[3,30]

III. MOŻLIWOŚCI DIAGNOSTYCZNE I TERAPEUTYCZNE ARTROSKOPII BIODRA:

W artroskopii biodra Dormann i Boyer wyróżniają dwa przedziały:
ANATOMICZNE: przedział centralny (PC) i peryferyjny (PP) [32]. W przedziale centralnym oglądamy chrząstkę powierzchni księżycowatej, dół panewki z więzadłem właściwym głowy kości udowej, chrząstkę głowy kości udowej oraz obrąbek stawowy. W przedziale peryferyjnym widoczna jest pozostała część chrząstki głowy kości udowej (brzeg głowy), powierzchnia szyjki kości udowej, fałdy maziowe (pośrodkowy, przedni i tylno – boczny), torebka stawowa z warstwą okrężną oraz zewnętrzna powierzchnia obrąbka z zachyłkiem torebki stawowej. Do kompletnej oceny przedziału centralnego używamy wszystkich trzech wyżej opisanych dostępów (przedniego, przednio – bocznego i tylno – bocznego). W pierwszej kolejności, z dostępów przedniego, przednio – bocznego i tylno – bocznego oceniamy przedział centralny (przy wyciągu za kończynę dolną). Dojście przednie pozwala na uwidocznienie struktur wewnętrznych stawu biodrowego w jego części centralnej, przyśrodkowej (dolnej) oraz bocznej. Możemy więc uwidocznić dół panewki z jego częścią dolną (istotne ze względu na często tam znajdowane ciała wolne) oraz więzadło głowy kości udowej z obydwoma przyczepami. W części bocznej panewki oceniamy odpowiednią część obrąbka stawowego, część boczną chrząstki powierzchni księżycowatej i część boczną głowy kości udowej. Przez dostęp przedni wykonujemy zabiegi operacyjne na przedniej i przednio – bocznej części obrąbka oraz chrząstki części przedniej i przyśrodkowej powierzchni księżycowatej i głowy kości udowej (oczyszczenie, mikrozłamania). Możemy usunąć uszkodzone fragmenty więzadła głowy oraz przerośniętą i zmienioną chorobowo błonę maziową w przedniej i przyśrodkowej 1/3 części dołu stawowego. Punkty wejścia do stawu dostępów przednio – bocznego i tylno – bocznego znajdują się do boku od krzywizny przedniej głowy kości udowej dlatego dojścia te nie mogą służyć jako dostępy operacyjne do dołu stawowego. Dojście przednio – boczne jest głównie używane jako dojście dla artroskopu w celu uwidocznienia pola operacyjnego zabiegów prowadzonych w bocznej 2/3 części dołu stawowego, przedniej i tylnej części chrząstki powierzchni księżycowatej i odpowiedniej części obrąbka stawowego oraz w zachyłku torebkowym (część tylna stawu). Część przyśrodkowa i dolna dołu stawowego jak również przyczepy więzadła głowy kości udowej są poza zasięgiem optyki wprowadzonej przez dojście przednio – boczne. Przez dojście tylno – boczne uwidaczniamy struktury dołu panewki z jego częścią tylno – dolną (u pacjentów leżących na plecach w tej okolicy gromadzą się ciała wolne – działanie siły grawitacji). Oceniamy także tylno - przyśrodkową i boczną część obrąbka stawowego, część więzadła poprzecznego panewki, chrząstkę rogu tylnego i części bocznej powierzchni księżycowatej. Dojście przednio boczne daje najlepszy dostęp operacyjny dla usunięcia ciała wolnego z części tylnej dołu panewki i zachyłka tylnego torebki.


BIBLIOGRAFIA ZAŁĄCZNIKOWA:

2. Miller MD, Cole BJ.: Textbook of arthroscopy. Philadelphia: Saunders, 2004.
3. McCarthy JC, Lee J.: Hip arthroscopy: indications, outcomes, and complications. J Bone Joint Surg Am. 2005; 87:1137-1145.
4. Bharam S.: Clinical evaluation of hip pain: indications and contraindications. Oper Tech Orthop. 2005; 15:175-176.
5. Hal DM.: Clinical Examination of the Hip. Oper Tech Orthop 2005; 15:177-181.
14. Mintz DM, Hooper T, Connell D, Buly R, Padgett DE, Potter HG.: Magnetic resonance imaging of the hip: detection of labral and chondral abnormalities using noncontrast imaging. Arthroscopy.2005 April; 21(4): 385-393.
15. Byrd JWT, Jones KS.: Osteoarthritis caused by an inverted acetabular labrum: radiographic diagnosis and arthroscopic treatment. Arthroscopy. 2002 September; 18(7): 741–747.
16. Nishii T, Nakanishi K, Sugano N, Masuhara K, Ohzono K, Ochi T.: Articular cartilage evaluation in osteoarthritis of the hip with MR imaging under continous leg traction. Magnetic Resonance Imaging. 1998; 16(8): 871–875.
17. Graif M.: Ultrasound of the hip. Europ J Ultrasound. 2001; 14: 35-43.
18. Fitzgerald RH Jr.: Acetabular labrum tears. Diagnosis and treatment. Clin Orthop. 1995; 311: 60-68.
19. Byrd JWT.: Labral lesions: an elusive source of hip case reports and literature review pain. Arthroscopy. 1996 October; 12(5): 603-612.
20. Lage LA, Patel JV, Villar RN.: The acetabular labral tear: an arthroscopic classification. Arthroscopy.1996 June; 12(3): 269-272.
21. Farjo LA, Glick JM, Sampson TG.: Hip arthroscopy for acetabular labral tears. Arthroscopy. 1999 March; 15(2): 132–137.
22. Hase T, Ueo T.: Acetabular labral tear: arthroscopic diagnosis and treatment. Arthroscopy.1999 March; 15(2): 138–141.
23. McCarthy JC, Noble PC, Schuck MR, Wright J, Lee J.: The watershed labral lesion its relationship to early arthritis of the hip. J Arthroplasty 2001; 16(8 )Suppl.1: 81-87
24. Ikeda T, Awaya G, Suzuki S, Okada Y, Tada H.: Torn acetabular labrum in young patients. Arthroscopic diagnosis and managment. J Bone Joint Surg Br. 1988; 70: 13-16.
25. Leunig M, Beck M, Dora C, Ganz R.: Femoroacetabular Impingement: Etiology and surgical concept Oper Tech Orthop 2005; 15:247-255.
26. Gray AJR, Villar RN.: The ligamentum teres of the hip: an arthroscopic classification of its pathology. Arthroscopy. 1997 October; 13(5): 575-578.
27. Byrd JWT, Jones KS.: Traumatic rupture of the ligamentum teres as a source of hip pain. Arthroscopy. 2004 April; 20(4): 385-391.
30. Dienst M.: Hip arthroscoy: technique and anatomy. Oper Tech Sports Med. 2005; 13: 13-23.
32. Wettstein M, Dienst M.: Arthroscopy of the peripheral compartment of the hip. Oper Tech Orthop. 2005; 15:225-230.
36. Sampson TG.: Complications of hip arthroscopy. Clin Sports Med 2001; 20: 831- 835.
37. Byrd JWT, Jones KS.: Prospective analysis of hip arthroscopy with 2-year follow-up. Arthroscopy. 2000 September; 16(6): 578–587.
38. Dorfmann H, Boyer T.: Arthroscopy of the hip: 12 years of experience. Arthroscopy.1999 January-February; 15(1): 67–72.
_________________
.... Żaden Anioł nie szybuje samotnie......
....Twoja dłoń w mojej dłoni....bezpiecznie:)
 
 
     
Wywietl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie moesz pisa nowych tematw
Nie moesz odpowiada w tematach
Nie moesz zmienia swoich postw
Nie moesz usuwa swoich postw
Nie moesz gosowa w ankietach
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  
 
   

Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group
Template created by Qbs. Template theme based on Unofficial modifications.