Wysany: Sob 21 Lis, 2009 Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych
Przepisy dotyczące dofinansowania do wynagrodzeń zatrudnionych pracowników niepełnosprawnych weszły w życie od 1 stycznia 2004 r. Regulacje wprowadzające dofinansowania do wynagrodzeń zawarte zostały w przepisach art.26 a-c znowelizowanej ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
System miesięcznego dofinansowywania wynagrodzeń zastąpił obowiązujący do 1 stycznia 2004 r. system zwrotu części lub całości zwrotu podatku od towarów i usług dla zakładów pracy chronionej (z dniem 1 stycznia 2004 r. został uchylony art.14 a ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym dotyczący zasad zwracania zakładom pracy chronionej części lub całości wpłaconej kwoty podatku od towarów i usług).
Komu przysługuje dofinansowanie
Rodzaje pracodawców
Zgodnie z art. 26a ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. (tekst jednolity: Dz.U. z 2008 nr 14, poz. 92 z późn. zm.) podmiotem uprawnionym do ubiegania się o dofinansowanie do wynagrodzeń zatrudnionych pracowników niepełnosprawnych może być:
pracodawca prowadzący zakład pracy chronionej;
pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągający wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%;
pracodawca zatrudniający w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy mniej niż 25 pracowników.
Dofinansowanie nie przysługuje pracodawcom zatrudniającym w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy co najmniej 25 pracowników i nie osiągającym wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6% (a więc zobowiązanym do wpłat na Fundusz na podstawie art. 21 ww. ustawy).
Należy zaznaczyć, że pracodawcy, zatrudniający w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy co najmniej 25 pracowników, zwolnieni z wpłat obowiązkowych na Fundusz nie uzyskują prawa do dofinansowania wynagrodzeń zatrudnionych osób niepełnosprawnych, o ile nie osiągają wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6%. Niższy wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych odnosi się jedynie do obowiązkowych wpłat na Fundusz, o których mowa w art. 21 ust. 1 ww. ustawy.
Zgodnie z art. 26b ust. 7 ww. ustawy miesięczne dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzenia pracownika w części finansowanej ze środków publicznych. W związku z tym jeśli całość wynagrodzenia pracownika jest finansowana ze środków publicznych, dofinansowanie do wynagrodzenia tego pracownika nie przysługuje.
Ustalenie stanu zatrudnienia
Wysokość zatrudnienia oraz wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych na potrzeby dofinansowań ustala się zgodnie z art. 28 ust. 1 i 3 ww. ustawy (dla pracodawców prowadzących zakłady pracy chronionej) oraz art. 21 ust. 1 i 5 ww. ustawy (dla pozostałych pracodawców). A zatem pracodawca nie wlicza do ogólnego stanu zatrudnienia pracowników - jeżeli nie są to osoby niepełnosprawne – osób zatrudnionych:
na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego,
przebywających na urlopach wykonawczych,
nie świadczących pracy w związku z odbywaniem służby wojskowej albo służby zastępczej,
będących uczestnikami Ochotniczych Hufców Pracy,
nie świadczących pracy w związku z uzyskaniem świadczenia rehabilitacyjnego
przebywających na urlopach bezpłatnych, których obowiązek udzielenia określają odrębne ustawy (wyłączenie to nie obejmuje osób przebywających na urlopach bezpłatnych, udzielonych na podstawie art. 174 Kodeksu Pracy, gdyż pracodawca może udzielić takiego urlopu na wniosek pracownika, ale nie ma takiego obowiązku).
Ponadto pracodawca prowadzący zakład pracy chronionej do stanu zatrudnienia zalicza także osoby niepełnosprawne wykonujące prace nakładczą, jeżeli ich wynagrodzenie zostało ustalone co najmniej w wysokości:
najniższego wynagrodzenia – w stosunku do wykonawców, dla których praca nakładcza stanowi jedyne źródło utrzymania,
połowy najniższego wynagrodzenia – w stosunku do pozostałych wykonawców.
W przypadku pracowników niepełnosprawnych wykonujących pracę nakładczą wymiar czasu pracy zatrudnionych ustala się jako iloraz wysokości ustalonego wynagrodzenia i najniższego wynagrodzenia, przy czym maksymalny wymiar czasu pracy ustalony zgodnie z powyższymi regułami nie może przekraczać jednego etatu.
Wyłączenie z dofinansowań
Jeżeli pracodawca posiada zaległości w zobowiązaniach wobec Funduszu przekraczające ogółem kwotę 100 zł, Prezes Zarządu wyda decyzję o wstrzymaniu miesięcznego dofinansowania do czasu uregulowania zaległości przez pracodawcę, przy czym decyzja podlega wykonaniu z dniem wydania. Jeżeli natomiast pracodawca nie spłaci przedmiotowej zaległości wobec Funduszu do dnia 31 stycznia roku następującego po roku, za który pracodawcy przysługuje miesięczne dofinansowanie, Prezes Zarządu Funduszu wyda decyzję o odmowie wypłaty miesięcznego dofinansowania.
Przez zobowiązania wobec Funduszu należy rozumieć wszelkie rodzaje zobowiązań pracodawców wobec Funduszu, niezależnie od sposobu ich powstania. W szczególności mogą to być zobowiązania z tytułu obowiązkowych wpłat, o których mowa w art. 49 ust. 1 ww. ustawy, jak i zobowiązania z tytułu np. niespłaconych pożyczek lub nienależnie pobranych dofinansowań. Natomiast przez zaległości rozumieć należy zobowiązania wymagalne, tj. takie, których termin płatności upłynął.
Na kogo przysługuje dofinansowanie
Ewidencja
Zgodnie z art. 26 a Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. (tekst jednolity: Dz.U. z r. 2008 nr 14 poz. 92 z późn. zm.) dofinansowanie przysługuje na niepełnosprawnych pracowników ujętych w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych, którą prowadzi Fundusz. Ewidencja zatrudnionych osób niepełnosprawnych jest uzupełniana przez Fundusz na podstawie składanych co miesiąc przez pracodawców informacji, zawierających PESEL i NIP zatrudnionej osoby niepełnosprawnej.
Ustalone prawo do emerytury
Do końca 2008 r. dofinansowanie przysługiwało tylko na te osoby niepełnosprawne, które nie miały ustalonego prawa do emerytury. W związku ze zmianami, które weszły w życie od 1 stycznia 2009 r. na podstawie Ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. nr 237 poz.1652), ograniczenie to zostało zniesione i dofinansowanie, począwszy od wynagrodzeń za styczeń 2009 r., przysługuje także na te osoby niepełnosprawne, które mają ustalone prawo do emerytury.
Pracownik niepełnosprawny
Pracownikiem, na którego przysługuje dofinansowanie, jest osoba zatrudniona zgodnie z przepisami prawa pracy. Dofinansowanie nie przysługuje więc na osoby, z którymi zawarto umowy cywilnoprawne (o dzieło, umowa zlecenia).
Osobą niepełnosprawną w rozumieniu Ustawy o rehabilitacji jest osoba, której niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności lub orzeczeniem równoważnym. Szczegółowe wyjaśnienia na temat orzeczeń są dostępne w zakładce Orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.
Warunki przyznania dofinansowania dla nowozatrudnionych pracowników niepełnosprawnych
Jeżeli zatrudnienie nowych pracowników niepełnosprawnych w danym miesiącu, u pracodawcy wykonującego działalność gospodarczą, nie powoduje u tego pracodawcy wzrostu netto zatrudnienia ogółem i wzrostu netto zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych miesięczne dofinansowanie na nowo zatrudnionego pracownika niepełnosprawnego nie przysługuje, jeżeli jego zatrudnienie nastąpiło w wyniku rozwiązania umowy o pracę z innym pracownikiem, chyba że umowa o pracę uległa rozwiązaniu:
z przyczyn określonych w art. 52 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy;
za wypowiedzeniem złożonym przez pracownika;
na mocy porozumienia stron;
wskutek przejścia pracownika na rentę z tytułu niezdolności do pracy;
z upływem czasu, na który została zawarta;
z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta.
Jeżeli nie są spełnione warunki, o których wyżej mowa, miesięczne dofinansowanie na nowo zatrudnionego pracownika niepełnosprawnego przysługuje w przypadku, gdy jego miejsce pracy powstało w wyniku:
wygaśnięcia umowy o pracę;
zmniejszenia wymiaru czasu pracy pracownika - na jego wniosek.
Wzrost netto zatrudnienia ogółem oraz wzrost netto zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych ustala się w stosunku do odpowiednio przeciętnego zatrudnienia ogółem i przeciętnego zatrudnienia osób niepełnosprawnych w okresie poprzedzających 12 miesięcy.
Weryfikacja przez Fundusz
Prawidłowość danych przesyłanych przez pracodawców jest weryfikowana przez Fundusz poprzez ich sprawdzenie w ewidencjach prowadzonych przez inne organy państwowe, gdyż na podstawie art.49 c Ustawy o rehabilitacji Fundusz jest uprawniony do korzystania z danych zgromadzonych:
w Krajowej Ewidencji Podatników,
w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej (REGON) prowadzonym przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego,
przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych,
w Centralnej Bazie RCIPESEL.
Wysokość dofinansowania
Kwota miesięcznego dofinansowania uzależniona jest od wymiaru czasu pracy pracownika niepełnosprawnego oraz:
stopnia niepełnosprawności zatrudnionego,
szczególnych schorzeń zatrudnionego,
typu pracodawcy, u którego niepełnosprawny jest zatrudniony.
Dla zakładów pracy chronionej
Pracodawcy prowadzący zakłady pracy chronionej otrzymają dofinansowanie w wysokości:
160 % najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności;
140 % najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;
60 % najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.
Kwoty dofinansowania zwiększa się o 40 % najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję oraz niewidomych.
Dla pracodawców innych niż zakłady pracy chronionej
W 2009 roku pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającemu wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6% oraz pracodawcy zatrudniającemu w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy mniej niż 25 pracowników przysługiwać będzie dofinansowanie w wysokości:
70% kwot przysługujących zakładowi pracy chronionej,
90% kwot przysługujących zakładowi pracy chronionej, w przypadku gdy dotyczyć ono będzie osób niepełnosprawnych, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję oraz pracowników niewidomych.
Najniższe wynagrodzenie
Zgodnie z art. 2 pkt 1 Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. (tekst jednolity: Dz. U. z 2008 r. nr 14, poz. 92 z późn. zm.) przez najniższe wynagrodzenie użyte jako podstawa do wyliczenia kwoty należnego dofinansowania należy rozumieć minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w styczniu danego roku, ustalone na podstawie odrębnych przepisów. Podstawę do wyliczenia kwoty miesięcznego dofinansowania do wynagrodzenia za rok 2009 stanowi minimalne wynagrodzenie za pracę wynoszące 1.276,00 zł (M. P. z 2008 nr 55, poz.499).
Wymiar czasu pracy
Zgodnie z art. 26a ust.6 ww. ustawy Fundusz wypłaca miesięczne dofinansowanie w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy pracownika.
Ograniczenia dofinansowania
Kwota miesięcznego dofinansowania nie może przekroczyć kwoty 90 % faktycznie poniesionych miesięcznych kosztów płacy, a w przypadku pracodawcy wykonującego działalność gospodarczą, w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, zwanego dalej "pracodawcą wykonującym działalność gospodarczą", 75 % tych kosztów. Przez koszty płacy należy rozumieć wynagrodzenie brutto oraz finansowane przez pracodawcę obowiązkowe składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe naliczone od tego wynagrodzenia i obowiązkowe składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
Miesięczne dofinansowanie nie obejmuje wynagrodzenia pracownika w części sfinansowanej ze środków publicznych .
Pomoc ze środków Funduszu nie może zostać udzielona lub wypłacona pracodawcy wykonującemu działalność gospodarczą:
znajdującemu się w trudnej sytuacji ekonomicznej według kryteriów określonych w przepisach prawa Unii Europejskiej dotyczących udzielania pomocy publicznej;
na którym ciąży obowiązek zwrotu pomocy, wynikający z wcześniejszych decyzji Komisji Europejskiej, uznających pomoc za niezgodną z prawem oraz ze wspólnym rynkiem;
jeżeli udzielenie pomocy w formie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzenia skutkowałoby przekroczeniem kwoty 10 mln euro rocznej pomocy na zatrudnienie pracowników niepełnosprawnych u tego pracodawcy.
